Titanenstrijd op de Weissensee nader beschouwd

De namen van Iris van der Stelt en Frank Vreugdenhil zijn bijgeschreven in het rijtje van heroïsche winnaars van de Alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee. De langste, zwaarste en mooiste wedstrijd in het marathonschaatsen (als natuurijsklassiekers in eigen land uitblijven) hebben zij op hun naam geschreven. Een blik op de weerpluim laat zien dat de kansen op nog een (schaats) winter met klassiekers dit jaar in Nederland per dag afnemen. Bij de Grandprix wedstrijden in Zweden staat helaas geen 200 km wedstrijd op het programma. Dat betekent dat het peloton (zeer waarschijnlijk) zijn langste wedstrijd van het seizoen heeft gehad. Voor marathonschaatser.nl reden om nog eens terug te blikken op de Alternatieve Elfstedentocht.

De feiten

Bij de dames wist 56% van de deelnemers de wedstrijd uit te rijden. Dat percentage lag bij de heren met 34,6% aanzienlijk lager. Een van de reden hiervoor ligt in het koersverloop. Bij de dames zien we vaak dat het tempo in de eerste uren van de wedstrijd relatief aanzienlijk lager ligt dan bij de heren. Dat wordt ook uitgedrukt in de eindtijden. Winnaar Frank Vreugdenhil noteerde een eindtijd van 5.31.45 uur (een gemiddelde snelheid van 36,1 kilometer per uur). De eindtijd van Iris van der Stelt was 6.58.30 uur (een gemiddelde snelheid van 28,6 kilometer per uur. Dat die verschillen ook anders kunnen liggen was terug te zien in de derde Alternatieve Elfstedentocht (toer). Kurt Wubben kwam als eerste over de streep in 6.37.56 uur, Eline van der Pol deed er 42 minuten langer over. Zij liet de klok stil staan op 7.19.27 uur. Met die tijd zou ze ook zijn geklasseerd in de dameswedstrijd. Deels is dat natuurlijk appels met peren vergelijken omdat de omstandigheden anders waren en van der Pol mee kon rijden in het mannenpeloton.

De omstandigheden

De omstandigheden bij de 30e Alternatieve Elfstedentocht waren verraderlijk. De temperatuur lag in de eerste uren van de koers ruim tien graden onder nul lag. Het was opvallend dat flink wat rijders dat onderschatten. Ze waren onvoldoende gekleed en bij een aantal leidde dat zelfs tot opgave in de wedstrijd. Tijdens de koers stond er nauwelijks wind. Aan de ijskwaliteit kon ook de kwalificatie verraderlijk worden gegeven. Op het parcours van ruim 10 kilometer bevonden zich veel scheuren in het ijs. In het wedstrijdpeloton liepen een aantal schaatsers materiaalpech op (kapot klapmechanisme) door valpartijen op het ijs. Bij de derde toertocht leidde de ijskwaliteit soms wel tot hachelijke situaties omdat er zich relatief te veel deelnemers bevonden op de smalle baan (met relatief slecht ijs).

Koersverloop

Afgezien van de eerste uren van de dameswedstrijd was het wedstrijdverloop van de Alternatieve Elfstedentocht aantrekkelijk om naar te kijken. Onder andere Manon Kamminga (A6.nl) een van de revelaties dit seizoen in het marathonschaatsen op kunst- en natuurijs toonde haar aanvalslust door mee te gaan in de ontsnapping in de eerste uren van de wedstrijd. Het optreden van Beau Wagemaker was zeer verrassend. Na een val in de openingswedstrijd van het seizoen was ze maanden uit de roulatie. Op de Weissensee demonstreerde ze haar talent. Bij de mannen waren er dappere pogingen van onder andere Chiel Smit, Björn Bakker en Niels Overvoorde. In de finale bij de mannen was er pech voor Erik Jan Kooiman, door een val moest hij de kopgroep laten gaan. Dat had tot gevolg dat Kooiman zijn titel niet meer kon verdedigen. In het slotstuk van de dameswedstrijd probeerden Kim Muusse en vooral Chantal Hendriks het keer op keer om te ontsnappen uit de kopgroep.

De organisatie

Niets dan lof voor de voortreffelijke wijze waarop de wedstrijden op de Weissensee worden georganiseerd. Zowel de wedstrijden als de toertochten en de wintertriathlon verliepen prima. Op onnavolgbare, humoristische wijze en met kennis van zaken voorzag hoofdspeaker Jannes Mulder het evenement van deskundig commentaar. Bijgestaan door Sam van Diepen, Cor Rijpma en Andries Nieuwenhuis. De laatste, 'De Bonkefeart speaker', met zijn karakteristieke stemgeluid en marathonretoriek nam op de Weissensee afscheid als commentator. Een monument in de schaatssport!

De uitslag

Voor winnares Iris van der Stelt was het de eerste keer in haar carrière dat ze een 200km wedstrijd wist te winnen. Manon Kamminga eindigde niet alleen op een zeer verdienstelijke tweede plaats. Het was ook de eerste keer dat ze finishte in de alternatieve Elfstedentocht. Dat gold ook voor de nummer drie in de wedstrijd, Ineke Dedden. Een hoofdrol in de wedstrijden op de Weissensee was weggelegd voor Carla Ketellapper-Zielman. Op kunstijs had ze dit seizoen (na ruim een jaar gestopt te zijn met marathonschaatsen omdat ze moeder is geworden) gekozen voor een selectief wedstrijdprogramma. Op de Weissensee piekte ze op het juiste moment op het ONK. In de alternatieve Elfstedentocht eindigde ze op een uitstekende 8e plek.

Maya de Jong kwam niet in actie op de 200km. Het jonge talent van schaatsteam Cenned demonstreerde op de Weissensee haar talent met een tweede plaats in de Aart Koopmansmemorial en een derde plek in de tweede grandprix wedstrijd. Indrukwekkend was het optreden van Chantal Hendriks. Met een spervuur aan demarrages probeerden zij de wedstrijd naar haar hand te zetten.

Janeke Elzinga en Aggie Walsma reden sterke wedstrijden op de Weissensee. In de Alternatieve Elfstedentocht eindigden zij op de respectievelijke 6e en 10e plaats. Roza Blokker eindigde op de 16e plaats, twee dagen daarvoor was ze nog als zesde geëindigd op het NK-allround in Heerenveen. Na afloop van het toernooi pakte ze het vliegtuig naar Oostenrijk. Op de Weissensee maakte ze moeiteloos de overstap van het spiegelgladde ijs in Thialf naar het bonkige ijs op de Weissensee.

In de mannenwedstrijd kwam er voor Frank Vreugdenhil een droom uit door het winnen van de Alternatieve Elfstedentocht. In aanloop naar de wedstrijden op de Weissensee was al goed zichtbaar dat de ‘Westlandse' Drent goed in vorm was. Op de Weissensee viel alles op zijn plek. Goed ploegenspel en uitstekend optreden van Gary Hekman, Niels Overvoorde en Christiaan Hoekstra maakte het mogelijk dat Vreugdenhil ‘gelanceerd kon worden in de finale’. Hun ploegmaat Seung Hoon-Lee, keek zijn ogen uit bij zijn debuut op de Weissensee en wist zelfs tot 140km te komen. Een prima debuut voor de Koreaan, die bij zijn komst in oktober nog nauwelijks een paar trainingsrondjes van zijn teamgenoten kon bijhouden.

Chrispijn Ariëns presteert met regelmaat van de klok. Dat deed hij weer op de Weissensee, door knap tweede te worden. Een sterke prestatie leverde ook de jonge Jordy Harink. Hij werd knap derde. Sjaak Schipper kondigde zijn afscheid aan op de Weissensee. Door rugproblemen is hij genoodzaakt zijn carrière te beëindigen. De Medemblikker nam afscheid met een prima vierde plek in de wedstrijd. Op Jouke Hoogeveen zit geen enkele sleet. Zelfs nu de marathonschaatser uit Heiloo de veertig is gepasseerd. In de finale van de wedstrijd bemoeide hij zich nadrukkelijk met het koersverloop. Verrassend waren de top tien klasseringen van Timo Verkaaik, Sjoerd den Hertog, Stefan Wolfenbuttel en B-rijder Gerwin Smit. Willem Hoolwerf speelde een belangrijke rol in de overwinning van Frank Vreugdenhil door in de finale veel werk te verrichtten.

Niet alleen Smit presteerde opvallend goed op de Weissensee. Dat deden ook zijn ploeggenoten van Ziuz, Ronald Haasjes en Kevin van der Horst (allen Beloftenrijders)! Bob de Vries is sinds 2003 actief als landelijk marathonschaatser. Zijn erelijst is indrukwekkend, maar een ding ontbreekt nog: het winnen van de Alternatieve Elfstedentocht! In 2008 en in 2015 werd hij al eens tweede. Helaas voor de Vries moet hij dit jaar genoegen nemen met de 6e plaats. Het zat de Vries niet mee op de Weissensee, in de slotronde van de Aart Koopmansmemorial bevond hij zich in de kopgroep, maar moest opgeven door materiaalpech. In de finale van de Alternatieve Elfstedentocht moest de Vries het zelf doen nadat zijn ploeggenoten (Royal A-ware) Kooiman, Schouten, Stroetinga en Evert Hoolwerf de koers hadden verlaten. Het team wist op de Weissensee geen enkele overwinning te behalen.

Uit het zicht van de kop van de wedstrijd wist Bart Mol na een val en materiaalpech de aansluiting met het peloton terug te krijgen. Meer dan 15 kilometer reed Mol solo om het peloton te bereiken. Mol reed vervolgens de wedstrijd uit. Mats Stoltenborg vindt zichzelf geen natuurijsrijder, maar slaagde er op de 200 km wel in om zijn beste klassering ruim te verbeteren. Mart Bruggink evenaarde tijdens de Alternatieve Elfstedentocht niet zijn beste klassering. Toch kan de marathonschaatser uit Tubbergen terugkijken op een geweldig optreden op de Weissensee. Zijn winst in het Open Nederlands Kampioenschap marathonschaatsen was een van de grote verrassingen in de serie wedstrijden in Oostenrijk.

Tot slot slaagden de beloftenrijders Sven Faber, Rick van Hemert en Robbert Mekelenkamp er in zich in het selecte gezelschap van finishers op de Weissensee te scharen

Marlous Hoogeveen

In topsport draait alles om winnen. Maar winnen is relatief. Terwijl de huldiging van Frank Vreugdenhil en Iris van der Stelt in volle gang was, schaatste Marlous Hoogeveen door de verlaten finishstraat. Haar vriend en zus vingen haar op. Kapot en uitgewoond was Hoogeveen. Meer dan 80 kilometer had ze met een kapotte schaats gereden. Van opgeven wilde ze niet weten. De teleurstelling was groot, Hoogeveen die alles op alles had gezet om in de top tien te eindigen, een positie die ze al eens in 2016 wist te behalen, baalde enorm. Ze was blij dat de ellende voorbij was. Dat uitrijden onder deze omstandigheden ook winnen is. Dat besef komt vast later wel!